Sự tích Tết Trung thu bắt nguồn từ Trung Quốc, ban đầu là lễ hội mừng mùa màng bội thu, sau đó trở thành dịp vui chơi, sum họp gia đình, đặc biệt dành cho trẻ em. Ba truyền thuyết phổ biến gắn liền với Tết Trung thu là Hằng Nga và Hậu Nghệ, Chuyện Đường Minh Hoàng, và truyền thuyết về chú Cuội ở Việt Nam.
Nguồn gốc và sự tích
- Nguồn gốc từ văn hóa nông nghiệp: Tết Trung thu có nguồn gốc từ nền văn minh lúa nước, là dịp để người nông dân nghỉ ngơi, vui chơi sau mùa vụ.
- Tích Hằng Nga và Hậu Nghệ: Hậu Nghệ là anh hùng bắn hạ 9 mặt trời, sau đó đánh cắp thuốc trường sinh bất lão và vợ là Hằng Nga đã uống nó để bảo vệ nhân dân khỏi sự cai trị độc ác của chồng. Hằng Nga bay lên cung trăng, còn Hậu Nghệ làm gương mặt trăng để tưởng nhớ nàng.
- Chuyện Đường Minh Hoàng: Vua Đường Minh Hoàng được đạo sĩ đưa lên cung trăng và được chứng kiến điệu múa thướt tha của các nàng tiên nữ, từ đó nhà vua cho viết khúc “Nghê Thường Vũ Y” để kỷ niệm chuyến du ngoạn kỳ diệu.
- Sự tích Chú Cuội: Truyền thuyết này gắn liền với Việt Nam, kể về chú Cuội cùng cây đa đầu làng bay lên cung trăng và luôn nhớ nhung trần gian, rồi từ đó rằm tháng 8 trở thành ngày mà chú cùng Hằng Nga xuống trần vui chơi với trẻ em.
Ý nghĩa của Tết Trung thu
- Lễ hội gia đình: Trung thu là dịp để các thành viên trong gia đình quây quần bên nhau, thể hiện sự yêu thương, hiếu kính.
- Ngày của trẻ em: Đây là dịp trẻ em được rước đèn, phá cỗ, xem múa lân, và được vui chơi thỏa thích.
- Cầu mong điều tốt đẹp: Trăng tròn tượng trưng cho sự viên mãn, nên mọi người thường cầu mong mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no.
Sự tích Chú Cuội
Ở Việt Nam, truyền thuyết của chị Hằng lại gắn với chú Cuội. Chuyện kể rằng, ngày xưa có nàng tiên nữ là Hằng Nga, xinh đẹp và rất yêu trẻ con. Nàng thường xuống trần gian chơi cùng trẻ em dù tiên giới không cho phép.
Một hôm, Ngọc Hoàng tổ chức cuộc thi “Làm bánh ngày rằm”, ai làm được bánh ngon, đẹp và lạ mắt sẽ được trọng thưởng.
Hằng Nga đã xuống trần gian thăm hỏi và gặp được Cuội – anh chàng chuyên gia nói dóc. Cuội bày cho Hằng Nga cách là cứ bỏ tất cả nguyên liệu hòa lại rồi đem nướng lên. Kì lạ những chiếc bánh ra lò thơm phức, các em nhỏ ăn đều khen rất ngon.
Sau đó, Hằng Nga trở về cung trăng và đem những chiếc bánh để dự thi. Nhưng vì Cuội lưu luyến không muốn rời xa Hằng Nga nên đã nắm lấy tay nàng và sức mạnh kì lạ đã kéo cả chàng cùng cây đa đầu làng lên tận cung trăng. Ngồi trên cây đa, Cuội có thể thấy bọn trẻ đang chơi đùa, đôi lúc nhớ nhà, nhớ em, Cuội chỉ biết ngồi khóc và buồn bã.
Những chiếc bánh của Hằng Nga đã giành giải nhất và lấy tên là “bánh Trung thu”, nàng đã ước mỗi năm cứ rằm tháng tám, nàng cùng chú Cuội được xuống trần gian chơi cùng các em nhỏ. Từ đó, Ngọc Hoàng đặt tên cho Rằm tháng tám là “Tết Trung thu” – dịp tết vui chơi của các em nhỏ.
Sự tích Hằng Nga
Một điển tích khác về Tết Trung thu gắn liền với vợ chồng Hậu Nghệ và Hằng Nga. Cả 2 từng là những vị thần bất tử sống trên mặt trăng nhưng chỉ bởi lòng đố kỵ, ghen ghét, Hậu Nghệ đã bị vu oan và sau đó bị đày làm thường dân.
Một ngày kia, mười người con trai của Ngọc Hoàng biến thành mười mặt trời, làm cho mặt đất trở nên nóng bỏng và khô cằn. Thất bại trong việc ra lệnh cho các con mình ngừng phá hủy mặt đất, Ngọc Hoàng triệu Hậu Nghệ đến cứu giúp. Hậu Nghệ, bằng tài bắn cung của mình, đã bắn hạ chín mặt trời, chỉ để lại một người con trai của Ngọc Hoàng làm mặt trời.
Để trả ơn, nhà vua đã trao cho chàng một viên thuốc trường sinh bất tử và dặn rằng sau thời hạn một năm mới được uống. Hậu Nghệ mang thuốc về nhà và cất nó trong một cái hộp dặn Hằng Nga không được mở chiếc hộp.
Nhân lúc Hậu Nghệ không có nhà, Hằng Nga đã mở chiếc hộp và nuốt chửng viên thuốc. Đúng lúc đó, Hậu Nghệ về nhưng không kịp ngăn lại, Hằng Nga đã bay lên mặt trăng. Từ đó, dù thương nhớ chồng nhưng Hằng Nga vẫn không thể nào xuống trần gian được.
Dưới trần gian, Hậu Nghệ cũng nhớ thương vợ khôn nguôi nên đã xây một lâu đài trong mặt trời và đặt tên là “Dương”, Hằng Nga cũng xây một lâu đài tương tự đặt tên là “Âm”.
Cứ mỗi năm một lần, vào Rằm tháng 8, Hằng Nga và Hậu Nghệ được đoàn tụ trong hạnh phúc.
Hy vọng những thông tin về Tết Trung thu sẽ giúp bạn hiểu được ý nghĩa của ngày Tết này và chuẩn bị có được lễ cúng Rằm chu đáo, thành kính, cầu mong bình an, ấm áp đến với gia đình.
Bài liên quan
